Eczeem

De huid is ons visitekaartje. Het is dus erg vervelend wanneer je een afwijking hebt aan je huid zoals Seborroïsch eczeem. Het ziet er niet mooi uit en geeft vervelende klachten. Daarnaast is de huid het grootste orgaan van ons lichaam. Een gezonde huid is dus van groot belang voor de gezondheid van het hele lichaam!

Eczeem is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende soorten huiduitslag. Een kenmerk is dat er meerdere symptomen tegelijkertijd voorkomen. In dit artikel alles over eczeem en de oorzaken en (alternatieve en reguliere) behandeling van deze vervelende huiduitslag.

Verschillende soorten eczeem

Vaak wordt gedacht dat eczeem zelf een aandoening is. Dat is niet waar. Er zijn zeer veel verschillende soorten eczeem, waarbij iedere vorm bijvoorbeeld andere oorzaken heeft, bij andere groepen voorkomt, of andere symptomen laat zien.

• Constitutioneel eczeem, ook wel atopisch eczeem genoemd, ontstaat door een aangeboren aanleg voor de ziekte. De uitslag komt vaak voor in de ellebogen en knieholtes, maar kan over het hele lichaam te zien zijn. Dit is een van de meest voorkomende vormen van eczeem en komt vooral voor bij jonge kinderen en baby’s. Wordt ook wel eens dauwworm genoemd.
• Contacteczeem ontstaat door contact met een irriterende of allergene stof. Een goed voorbeeld hiervan is nikkelallergie (allergisch contacteczeem) of luieruitslag (irritatief contacteczeem). Deze vorm komt het meeste voor bij volwassenen.
• Ortho-ergisch contacteczeem is eczeem als gevolg van een overbelasting van de huid, bijvoorbeeld door te veel wassen of wrijving op de huid.
• Craquele-eczeem/asteatotisch eczeem is een vorm die zich kenmerkt door een zeer droge huid en schilfering. Deze vorm van eczeem komt vooral voor bij ouderen.
• Hypostatisch eczeem ontstaat door oedeem (onderhuidse vochtophopingen). Deze vorm komt voornamelijk voor aan de onderbenen, en vaker bij ouderen.
• Seborroïsch eczeem kenmerkt zich door ernstige schilfering, vooral op het gezicht, het hoofd en de oren. Deze vorm ontstaat vaak door een gist (Pityrosporum ovale).
• Acrovesiculus eczeem/dyshidrotisch eczeem is eczeem aan de handen en/of voeten, met kleine blaasjes. Bij deze vorm gaat er iets mis bij de vorming van zweet door de zweetklieren.
• Tylotisch eczeem/rhagdiform eczeem is ook een vorm van eczeem aan de handen en voeten. Deze vorm kenmerkt zich echter door schilfers en een extreem droge huid.
• Nummulair eczeem is een ernstige vorm van eczeem met grote, verspreide, schilferende plekken. De plekken hebben de vorm van een munt.
• Eczema herpeticum (Kaposi) is eczeem veroorzaakt door een herpesvirus, hetzelfde virus dat een koortslip veroorzaakt. Bij deze vorm raakt regulier eczeem geïnfecteerd met het herpesvirus. Dit kan ernstig zijn.
• Geïmpetiginiseerd eczeem is een eczeem dat geïnfecteerd is, in veel gevallen door de veelvoorkomende huidbacterie Staphylococcus aureus. Deze vorm moet met antibiotica worden behandeld.

De klachten treden vaak op in periodes. Bij veel vormen worden deze uitbraken uitgelokt door externe factoren, bijvoorbeeld door zweten, het weer, kleding, ziekte, stress en het gebruiken van bepaalde soorten zeep of andere irriteerde stoffen[1]

Symptomen en complicaties

Omdat er zo veel verschillende vormen zijn, is het logisch dat de klachten zich bij iedere patiënt op een andere manier uiten. Over het algemeen geeft eczeem de volgende klachten. Natuurlijk is het waarschijnlijk dat Seborroïsch eczeem andere klachten geeft dan bijvoorbeeld Constitutioneel eczeem[2].

• Jeuk: kan overal op het lichaam zijn. Ook op de hoofdhuid, voetzolen, handpalmen, oren en het gezicht.
• Roodheid van de huid
• Schilfering
• Branderig gevoel, pijn aan de huid
• Bultjes
• Blaasjes/blaren (bij openspringen wordt gesproken van nat eczeem, wat vatbaar is voor infectie)
• Droge huid, trekkerig gevoel
• Ontstekingsverschijnselen
• Verandering van het pigment van de huid (vooral bij ernstigere vormen zichtbaar)

Het is niet besmettelijk of gevaarlijk, zeker als het niet geïnfecteerd is met een bacterie of virus. Het ontwikkelen van (constitutioneel) eczeem op jonge leeftijd kan leiden tot het op latere leeftijd ontwikkelen van vormen van astma en bepaalde allergieën, zoals hooikoorts[1].

Wetenschappelijk is bewezen dat vooral baby’s en kinderen met eczeem ook meer kans hebben op het ontwikkelen van een voedselallergie, al dan niet op latere leeftijd. Denk dan aan een allergie voor bijvoorbeeld pinda, ei of sesam. Deze allergieën kunnen levensbedreigend zijn. Het is dus belangrijk hier op te letten en op tijd actie te ondernemen[5]

Ook een ontstoken neusslijmvlies en astma komen vaker voor bij kinderen met eczeem. Bij veel kinderen komen deze aandoeningen tegelijkertijd voor [6]

Risicofactoren

Leeftijd is bij veel vormen een belangrijke risicofactor. Bepaalde vormen van eczeem, zoals atopisch eczeem, komen bijvoorbeeld vaker voor bij baby’s en kinderen jonger dan 4 jaar. Vaak is het bij deze kinderen zo dat ze ‘er over heen groeien’. Dat betekent dat de ziekte overgaat als het kind ouder wordt.

Er zijn ook vormen, zoals craquele-eczeem en hypostatisch eczeem, die vooral voorkomen bij ouderen. Dat is logisch, ouderen hebben een kwetsbare huid en daarnaast meer last van oedeem (vochtophopingen).

Bepaalde beroepsgroepen hebben daarnaast meer kans op het ontwikkelen van contacteczeem. Denk dan vooral aan irritatief contacteczeem, bijvoorbeeld door haarproducten (kapperseczeem) of schoonmaakmiddelen[1]

De tips in dit artikel zijn in de eerste plaats geschreven voor gezonde volwassenen. Neem bij twijfel over je gezondheid altijd contact op met je huisarts.

Oorzaken van eczeem

Omdat er verschillende soorten zijn, is er niet een specifieke oorzaak aan te wijzen. Er zijn wel bepaalde factoren die kunnen bepalen of iemand last krijgt van eczeem.

Een van de meest voorkomende vormen, het constitutioneel eczeem, heeft zijn oorsprong bijvoorbeeld in het immuunsysteem. Bij een groot deel van de kinderen met constitutioneel eczeem zijn er bijvoorbeeld bepaalde antistoffen tegen voedsel allergenen gevonden. Ook is deze vorm van eczeem vaak aangeboren: de klachten beginnen vaak al binnen drie tot vier maanden na de geboorte[1].

Verder zijn er nog vormen die komen door een allergie of irriterende stof, zoals bij contacteczeem. Een andere vorm zoals Seborroïsch eczeem wordt door een gist (Pityrosporum ovale) veroorzaakt. Mogelijke verdere oorzaken zijn een virusinfectie, bacteriële infectie, oedeem (vochtophopingen) of door afwijkende zweetklieren.

Eczeem vaststellen

Het vaststellen van een huidziekte wordt gedaan door het bekijken van de huid en een gesprek met de arts. Met het verhaal van de patiënt kan de dokter vaak al een betrouwbare diagnose stellen. De arts vraagt bijvoorbeeld naar de klachten, hoe vaak de klachten optreden en of er meer mensen in de familie zijn met bepaalde aandoeningen, zoals allergieën. Om alle vormen van eczeem goed van elkaar te kunnen onderscheiden, en zo de juiste diagnose te kunnen stellen, is het belangrijk dat de arts het lichaam en de uitslag goed bekijkt.

Afhankelijk van de soort uitslag kan de dokter er voor kiezen om meer onderzoek te doen. Denk dan bijvoorbeeld aan bloedonderzoek of allergie-onderzoek bij het vermoeden van bepaalde allergieën.[1].

Bij contacteczeem kan de dermatoloog (huidarts) een onderzoek doen om te achterhalen wat nu precies het eczeem veroorzaakt. Dit onderzoek heet een plaktest[2]. Je moet dan zelf alle producten meenemen waar je eventueel allergisch voor bent, bijvoorbeeld cosmetica en schoonmaakmiddelen die je regelmatig gebruikt. De stoffen worden op de huid gebracht en afgedekt met een pleister. Je moet meerdere keren terugkomen in het ziekenhuis voor het verwijderen van de pleisters en het bekijken van de huidreactie. Als je weet op welke stoffen je huid slecht reageert, kun je deze stoffen voortaan vermijden[4].

De behandeling van eczeem

Omdat er veel verschillende soorten bestaan, met verschillende oorzaken en klachten, is er niet een specifieke behandeling die voor iedereen werkt. Wel zijn er bepaalde adviezen, die bij iedere vorm gunstig kunnen zijn. Zowel reguliere als alternatieve artsen zijn het eens over deze leefregels.[1].

• Niet te lang of te heet douchen. Heet water droogt de huid uit en kan eczeem uitlokken. Was jezelf met een milde, pH-neutrale douchezeep.
• Droog voorzichtig af. Deppen is beter dan wrijven.
• Gebruik crèmes en lotions om de huid soepel te houden. Doe dit bij voorkeur twee keer per dag[2].
• Gebruik geen cosmetica met alcohol, conserveermiddelen of parfum.
• Krabben beschadigt de huid. Vermijd dit dus. Dit is niet altijd even makkelijk, vooral niet bij kinderen. Voor kleine kinderen zijn speciale krabpakjes beschikbaar, zodat ze zich niet meer kunnen krabben. Volwassenen kunnen ’s nachts handschoenen dragen, zodat ze zichzelf niet krabben in de slaap[2].
• Heb je veel jeuk? Klop dan zachtjes in plaats van te krabben. Kloppen biedt ook verlichting.
• Vermijd irriterende kleding, zoals wollen truien of synthetische kleding.
• Zonlicht werkt vaak positief op de klachten. Smeer je altijd goed in en blijf niet te lang in de zon[2]
• Probeer huidinfecties te vermijden. Vooral bij open of nat eczeem is dat belangrijk. Knip je nagels kort en was je handen regelmatig, vooral voor het insmeren van de huid.
• Vermijd stoffen en voedingsmiddelen waarvoor je allergisch bent.

Cremes en zalven

Vette zalven zijn belangrijk bij de behandeling van eczeem. Er zijn verschillende van deze zalven op de markt, zowel bij de drogist als op recept bij de apotheek. Denk bijvoorbeeld aan cetomacrogol-creme, lanettecreme en vaseline. Vette zalf houdt de huid soepel en houdt vocht in de huid. De zalf zorgt ervoor dat de huid niet gaat schilferen en kan de jeuk verlichten.

In sommige gevallen wordt ook wel eens hormoonzalf voorgeschreven. Deze zalf lost het probleem niet op, maar maskeert enkel de klachten. Cortisonzalf kan gunstig zijn bij ernstige klachten, maar moet zeer voorzichtig wordt gebruikt. Er kunnen namelijk bijwerkingen optreden, en het is mogelijk dat de huid gewend raakt aan het middel. Ook kan de huid dunner worden door het gebruik van de zalf[1]

Bij eczeem dat ontstoken is en geïnfecteerd is met een bacterie (geïmpetiginiseerd eczeem) wordt de infectie behandeld met antibiotica[1].

Lichttherapie

Soms wordt het behandeld met lichttherapie. De lampen die bij deze therapie gebruikt worden stralen UVB-licht uit. Dit is vergelijkbaar met zonlicht. De behandeling duurt een aantal weken en wordt rustig opgebouwd, om verbranding en schade aan de huid te voorkomen. Omdat je huid wordt blootgesteld aan UV-straling, wordt alleen het deel van de huid behandeld waar klachten zijn. UV-straling is namelijk schadelijk en kan tot huidkanker en snelle veroudering leiden[3].

Een natuurlijke aanpak

Toxines en eczeem

In de alternatieve geneeskunde wordt vaak gezien dat het, vooral bij kinderen, in veel gevallen samen gaat met een zogenaamde energetische zwakheid van de nieren. Dat betekent dat de nieren niet optimaal werken. Dat betekent niet dat er sprake is van een nierziekte, maar dat de kleine beperking van de nierfunctie invloed heeft op de rest van het lichaam.

Dit kan komen door uitdroging of een belasting met toxines (gifstoffen). Deze gifstoffen kunnen een eventuele erfelijke aanleg voor eczeem uitlokken. Maar wat zijn nu eigenlijk toxines? Veelvoorkomende toxines in het lichaam zijn bijvoorbeeld vaccinaties, medicatie, narcose en verdovingen, kleurstoffen en zware metalen.

Een detox (ontgifting) kan dus helpen om het lichaam te ontdoen van deze gifstoffen. Omdat je lichaam iedere dag veel giffen te verwerken krijgt, blijven sommige gifstoffen namelijk in de lever zitten, in plaats van opgeruimd te worden door de lever. Deze toxines kunnen verschillende gezondheidsklachten veroorzaken, waarvan eczeem er slechts eentje is. Vermijd tijdens een detox
roken, drinken en koffie. Vervang voor een korte periode je maaltijden door verse groenten en fruit en drink alleen water met verse citroen en groene thee (zonder suiker). Wil je voor een lange periode detoxen? Roep dan de hulp in van een voedingsdeskundige, zodat je geen tekorten krijgt.

De darm en eczeem

Ook een disbalans in de darmen kan het veroorzaken of uitlokken. Het komt veel voor dat er een gist of schimmel in de darm groeit, die de disbalans veroorzaakt. Ook kan er sprake zijn van een ‘leaky gut’. Bij een leaky gut zijn er kleine beschadigingen in de wand van de darmen, waardoor voedingsstoffen niet goed worden opgenomen. Dit kan veroorzaakt worden door onder meer infecties, medicatie, stress, een slecht dieet of de eerder genoemde toxines in het lichaam.

Vooral constitutioneel eczeem heeft vaak zijn oorzaak in de darmen. Vaak wordt deze vorm namelijk veroorzaakt of uitgelokt door een overgevoeligheid of allergie voor bepaalde voedingsmiddelen.

Onverwerkte emoties kunnen ook eczeem uitlokken. Dat is logisch: stress heeft vaak een uitwerking op de huid en kan huidafwijkingen uitlokken. Ook produceert het lichaam tijdens stressvolle periodes het stresshormoon cortisol, dat een nieuwe aanval van huiduitslag kan veroorzaken, vaak het geval bij Seborroïsch eczeem en de andere vormen.

Voeding

Het is een aandoening die goed natuurlijk behandeld kan worden. Vooral met voeding is er vaak veel winst te behalen. Neem dus de volgende leefregels in acht, wanneer je last hebt van huiduitslag of een huidaandoening.

• Vermijd geraffineerde suikers (witte suikers, bijvoorbeeld in snoep, sauzen en frisdranken)
• Vermijd ongezonde vetten (verzadigde vetzuren). Onverzadigde vetten zijn daarentegen juist goed voor het lichaam, en vooral voor de huid. Deze goede vetten vind je in noten, olijfolie, avocado’s en vette vis.
• Vermijd transvetten. Dit zijn vetten die je voornamelijk vindt in ongezonde producten, zoals chips, koek en frituur.
• Vermijd pesticiden. Schil je fruit en groente. Met wassen gaat namelijk niet al het gif weg.
• Drink minimaal twee liter water per dag. Vermijd alcohol, koffie en frisdrank.
• Vermijd fastfood.

Ook een alkalisch dieet kan vaak helpen bij eczeem. Dit is een dieet waarbij rekening wordt gehouden met de zuurgraad van het lichaam. Er worden dus zo min mogelijk zure voedingsmiddelen gegeten, waardoor de zuurgraad van het lichaam iets omhoog gaat. Laat je hierbij begeleiden door een voedingsdeskundige, zodat je zeker weet dat je alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.

Supplementen en zalven

Veelgebruikte supplementen bij de behandeling zijn onder andere Immunocare (verbetert het immuunsysteem) en Dermo Balance. Dit laatste supplement heeft een goede invloed op de huid. Er zijn verschillende andere supplementen beschikbaar die je kunnen helpen bij een goede huidbalans, het omgaan met stress en het ondersteunen van het lichaam.

Er zijn enkele remedies die vaak gebruikt worden in de praktijk. Denk dan vooral aan zalven en olies voor op de huid.

• Bio-oil wordt al vele jaren gebruikt tegen verschillende huidafwijkingen.
• CBD-olie is ook effectief als het op de huid wordt aangebracht.
• Ginsengzalf is zacht voor de huid en kan zelfs bij baby’s en kinderen gebruikt worden. De zalf timuleert de bloedsomloop in de huid en maakt de huid zacht en soepel.
• Kokosolie is zacht voor de huid en houdt het vocht in de huid. Ook kan kokosolie schimmels en
  bacteriën doden.
• Aloe Vera, vooral vers uit de plant, heeft een bewezen gunstig effect op de gezondheid van de huid[7].
• Een bad op basis van magnesiumzouten en Himalayazout werkt voor veel mensen helend en verzachtend.
• Producten op basis van kamille. Kamille werkt namelijk verzachtend op de huid en stilt jeuk. Drink ook eens kamillethee, om stress te beperken.
• Shampoo op basis van natuurlijke ingrediënten tegen klachten van Seborroïsch eczeem

De behandeling van eczeem

Het kan vaak al binnen enkele consulten met een natuurlijk of orthomoleculair arts goed
behandeld worden. Omdat er sprake kan zijn van veel verschillende oorzaken, worden eerst de
meest voorkomende oorzaken aangepakt. Een goede behandeling met supplementen kan zich
richten op de volgende punten:

• Het herstellen van de darmen (Pro-Flora Balance/Kids-Flora Balance)
• Het weghalen van toxines/gifstoffen (Detox Balance, Lymfo Balance, Livercare/Hepato Balance)
• Extra ondersteunen van de nieren (Renalcare, Nefro-Balance)
• Chelatie, in het geval van aanwezigheid van zware metalen (Chelacare, C4 Balance)
• De huid helpen herstellen (Mucosa Balance, Mega Fresh 1000, Zn15)
• Onverwerkte emoties verwerken (Emotio Balance, Meridian Balance)

Hiernaast kan er natuurlijk getest worden op overgevoeligheden en allergieën voor voedingsmiddelen en is het belangrijk dat het dieet geoptimaliseerd wordt op je behoeften en wensen.

Kortom, het is een vervelende maar behandelbare aandoening. Het kent vele vormen, ieder weer met zijn eigen specifieke aanpak. Bepaalde vormen van eczeem komen veel voor bij kinderen en worden helaas ook vaker gezien samen met andere aandoeningen. Wel is het zo dat kinderen vaak genezen van het eczeem. Volwassenen krijgen vaker last van contacteczeem, bijvoorbeeld door stoffen waar ze allergisch op reageren. Deze vorm gaat helaas niet meer over.

Het is goed te behandelen met het hanteren van een aantal leefregels en het gebruiken van goede producten, zoals vette zalven. Ook het aanpassen van de voeding kan soms een verrassend resultaat geven. Daarnaast zijn er veel verschillende supplementen beschikbaar die het lichaam kunnen helpen genezen, en ervoor kunnen zorgen dat de klachten niet meer terugkeren.

BRONNEN

1. https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-constitutioneel-eczeem
2. https://www.mmc.nl/dermatologie/aandoening-en-behandeling/eczeem/
3. https://www.mmc.nl/dermatologie/aandoening-en-behandeling/lichttherapie/
4. https://www.elkerliek.nl/Elkerliek/Documenten/Patientenfolders-vanuit-Brochuremaker/(31200)-(2297)-SmartInstant-Framework-Common-Overig-(2297)-SmartInstant-Framework-Common-Overig-Brochures-36397.pdf
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25210971
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24503268
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2763764/
8. http://ericvanschijndel.nl/web/academie/1318236809/Academie-NL