Hypothyreoïdie is een tekort aan schildklierhormonen. De schildklier is een van de regulerende organen van het lichaam. De schildklier produceert namelijk uit jodium en het aminozuur tyrosine verschillende hormonen, die een belangrijke functie hebben in het lichaam en de celstofwisseling. Er zijn twee schildklierhormonen: T4 (thyroxine) en T3 (tri-jodothyronine). Het T3-hormoon is actief in de cellen en vervult een rol in de stofwisseling. De productie van deze hormonen wordt geregeld door het TSH (Thyroid Stimulerend Hormoon), een ander hormoon, dat in de hypofyse (hersenklier) wordt aangemaakt. T3 wordt in de lever en spieren omgezet uit het T4-hormoon. Een grote hoeveelheid T3 en T4 zorgt voor minder TSH in het bloed. Dat geldt omgekeerd ook. Zo regelt het lichaam zelf het gehalte hormonen in het bloed[7].

Soms werkt de schildklier te langzaam. Dit wordt hypothyreoïdie genoemd. De stofwisseling van het lichaam komt dan letterlijk op een lager pitje te staan. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld een auto-immuunziekte (reactie van het afweersysteem op het eigen lichaam), knobbel in de schildklier of een ontsteking en kan vervelende klachten veroorzaken.

Inhoudsopgave

Symptomen

Een te traag werkende schildklier kan de volgende klachten veroorzaken[6]:

  • Vermoeidheid, traagheid en lusteloosheid
  • Problemen met opstaan ’s ochtends
  • Gevoelig voor kou, het snel koud hebben
  • Lage lichaamstemperatuur (lager dan 36,4 graden Celsius)
  • Aankomen in gewicht, zelfs bij gezond eten
  • Slechte eetlust
  • Obstipatie
  • Lage bloeddruk en lage hartslag
  • Lage of krakende stem
  • Minder goed gehoor
  • Droge en breekbare haren en nagels, haaruitval
  • Vertraagde reflexen
  • Slechte bloedcirculatie
  • Slechte genezing van wonden
  • Stijve, stramme gewrichten
  • Psychische problemen: onder andere verwarring, psychose, geheugenproblemen, depresie
  • Hoofdpijn
  • Problemen met de menstruatie (minder vaak menstrueren)
  • Uitvallen van een-derde deel van de wenkbrauwen
  • Struma, een goedaardige zwelling van de schildklier. De hals wordt dan dikker. Dit is niet altijd
    aanwezig.

Omdat veel van deze klachten niet specifiek zijn voor schildklierproblemen, vooral als er geen struma zichtbaar is, wordt een trage schildklier niet altijd herkend. De ziekte wordt dan vaak aangezien voor iets anders. Bijvoorbeeld depressie of chronische vermoeidheid. Bij ouderen kunnen de klachten zich anders voordoen. Zij kunnen bijvoorbeeld verward worden. Ook kan de hypothyreoïdie zeer langzaam ontstaan. Je merkt er dan pas iets van, wanneer de ziekte al verder gevorderd is.

Onbehandelde hypothyreoïdie kan hartproblemen, onvruchtbaarheid, gewrichtsproblemen en overgewicht veroorzaken. Deze klachten kunnen tot ernstige medische problemen leiden. Gelukkig zijn artsen hier alert op en is de functie van de schildklier makkelijk te onderzoeken.

Hypothyreoïdie komt voor bij zowel volwassenen als kinderen. Bij kinderen wordt het ook wel eens cretinisme genoemd. Vaak blijven kinderen met een te traag werkende schildklier ook geestelijk en lichamelijk achter in de ontwikkeling. Schildklierhormonen zijn namelijk van groot belang voor een goede hersenontwikkeling. Gelukkig worden baby’s tegenwoordig door middel van de hielprik onderzocht op aangeboren ziektes die hypothyreoïdie veroorzaken. Zwanger worden en zijn met een te langzame schildklier kan voor problemen zorgen, bij zowel moeder als baby. Raadpleeg dus altijd je arts als je zwanger wil worden, of zwanger bent. Je hebt mogelijk extra medicatie nodig[6]

Risicofactoren

Over het algemeen kan iedereen een stoornis in de schildklierwerking krijgen. Wel is het zo dat schildklieraandoeningen vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen[7]. Een te trage schildklier komt voornamelijk voor bij wat oudere vrouwen.

In zeldzame gevallen worden baby’s al geboren met een te langzame schildklier, of met aangeboren ziektes die dit kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld CGT: congenitale (aangeboren) hypothyreoïdie. Deze ziekte kan ernstige gevolgen hebben voor de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling. Dat geldt ook voor CHP: congenitaal hypopituïtarisme, een ziekte waarbij de hypofyse (hersenklier) niet goed werkt. Ook dat kan zorgen voor hypothyreoïdie. De hypofyse produceert immers het TSH. Deze ziektes zijn beide aangeboren. Tegenwoordig worden alle pasgeboren baby’s door middel van de hielprik gescreend op deze ziekte[8].

Ook kan een te langzame schildklier veroorzaakt worden door een eerdere operatie of jodiumbehandeling aan de schildklier. Deze behandelingen worden vooral bij een te snelle schildklier uitgevoerd en kunnen er dan juist voor zorgen dat de schildklier te langzaam gaat werken[4]. Mensen die schildklierkanker hebben gehad en bestraald of geopereerd zijn aan de schildklier
lopen ook extra risico op het ontwikkelen van een hypothyreoïdie.

Ook mensen die bepaalde medicijnen gebruiken lopen meer risico op schildklieraandoeningen. Het gaat dan om middelen voor bipolaire stoornis (lithium), hartritmestoornissen (amiodarone) en middelen met jodium[6].

De tips in dit artikel zijn in de eerste plaats geschreven voor gezonde volwassenen. Neem bij twijfel over je gezondheid altijd contact op met je huisarts.

Oorzaken

Een traag werkende schildklier kan veel verschillende oorzaken hebben. We onderscheiden de oorzaken in primaire en secundaire hypothyreoïdie. Bij de primaire versie ligt de oorzaak in de schildklier zelf, een secundaire oorzaak kan ergens anders in het lichaam gevonden worden, bijvoorbeeld in de hypofyse.

De ziekte van Hashimoto is een ziekte die hypothyreoïdie kan veroorzaken. Dit is een autoimmuunziekte. Het lichaam maakt dan antistoffen aan tegen de eigen schildklier. Dat gebeurt ook bij de ziekte van Graves. Het verschil is echter dat bij de ziekte van Hashimoto de schildklier te langzaam gaat werken. Bij Graves is er sprake van een te snelle schildklier. De ziekte van Hashimoto is de meest voorkomende oorzaak van een te langzame schildklier[7].

Ook door een medische behandeling, bijvoorbeeld voor schildklierkanker of een te snelle schildklierwerking, kan de schildklier langzamer gaan werken. Bijvoorbeeld na een operatie of jodiumbehandeling. Ook door bestraling in het gebied van de hals kan de schildklierfunctie achteruit gaan[4].

In sommige gevallen zorgt een ontsteking in de schildklier (thyreoïditis) voor de klachten. Dat heet de ziekte van Quervain. Meestal ontstaat dit door een virus, bijvoorbeeld na een keelontsteking. De schildklier is dan pijnlijk en gezwollen en de ontstekingswaarden in het bloed zijn verhoogd. Een schildklierontsteking kun je echter hebben zonder dat het pijn doet. Dat heet een stille thyreoïditis. Bij sommige vrouwen ontstaat dit na een bevalling en in sommige gevallen kan het leiden tot blijvende klachten aan de schildklier. Gelukkig gaat een thyreoïditis in de meeste gevallen vanzelf over, zonder behandeling [4].

Ook kan de schildklierfunctie zijn verslechterd door het gebruik van medicatie. Lithium, een middel bij bipolaire stoornissen, is hier vaak de veroorzaker van[6].

Ook kan natuurlijk de schildklier niet goed aangelegd zijn bij de geboorte, of niet goed gegroeid zijn. Dit komt echter niet vaak voor.

Secundaire hypothyreoïdie

Soms is de schildklier niet zelf de oorzaak van de hypothyreoïdie. De hypofyse of hypothalamus (hersenklieren) kunnen namelijk ook de oorzaak zijn. Dit wordt secundaire hypothyreoïdie genoemd en komt gelukkig niet vaak voor. De hypofyse produceert dan te weinig TSH (Thyroid Stimulerend Hormoon). Omdat de aanmaak van TSH en de aanmaak van de hormonen in de schildklier elkaar beïnvloeden, heeft dit een direct gevolg.

Secundaire hypothyreoïdie kan komen door een goedaardig gezwel in deze hersenklieren of door overmatig bloedverlies, bijvoorbeeld na een bevalling. Ook kan het aangeboren zijn. Dat heet CHP: congenitaal hypopituïtarisme. De hypofyse (hersenklier) werkt dan niet goed[3].

Ook een slechte functie van de schildklier zelf kan aangeboren zijn. Dat heet CGT: congenitale hypothyreoïdie. Dit wordt meestal al in de kinderleeftijd ontdekt bij de hielprik en blijft het hele leven aanwezig. Omdat de schildklierhormonen invloed hebben op bijvoorbeeld de hersenontwikkeling, kan dit ernstige gevolgen hebben voor het kind[3] [8].

Diagnose

Schildklierafwijkingen zijn met een simpel bloedonderzoek vast te stellen. Eerst wordt de hoeveelheid van het T4-hormoon en het TSH bepaald. T4 en TSH bevinden zich namelijk vrij in het bloed. Als de schildklier zelf niet goed werkt (primaire hypothyreoïdie) is het gehalte T4 te laag en het TSH te hoog[5]. Bij een secundaire hypothyreoïdie werkt de hypofyse niet goed, en zal deze te weinig of geen TSH produceren.

Ook kunnen de antistoffen in het bloed worden gemeten. Dit is belangrijk om te bepalen of de patiënt last heeft van de ziekte van Hashimoto, een auto-immuunziekte. De antistoffen die het lichaam aanmaakt tegen de eigen schildklier zijn namelijk in het bloed zichtbaar [4]. Deze stof heet anti-TPO en richt zich tegen de cellen van de schildklier. Bij de ziekte van Hashimoto is ook nog de stof TBI aanwezig (thyroid blokkerende immunoglobulines). Deze zijn gericht tegen de receptoren die het schildklierstimulerend hormoon (TSH) detecteren.

Bij een schildklierontsteking zijn de ontstekingswaarden en witte bloedcellen in het bloed verhoogd. Dat komt door de ontsteking. Het lichaam maakt namelijk meer witte bloedcellen aan om de ontsteking ter lijf te gaan.

CGT en CHP zijn aangeboren afwijkingen en worden meestal al bij pasgeboren baby’s vastgesteld. Dit gebeurt door middel van de hielprik [8].

Hypothyreoïdie medicatie

Reguliere behandeling

Een te trage schildklier wordt altijd behandeld met medicijnen. In deze medicijnen zit het schildklierhormoon. De medicijnen vullen dus het tekort aan hormonen in het lichaam aan. Er zijn verschillende soorten medicatie. Meestal wordt levothyroxine (T4) gebruikt. Deze vervangen de hormonen, of vullen het tekort aan. Iemand die goed is ingesteld op medicatie voelt zich meestal
al snel beter. Regelmatig wordt het bloed onderzocht om te kijken of de patiënt genoeg medicatie toegediend krijgt [6].

In zeldzame gevallen is alleen de levothyroxine niet genoeg. Er zijn dan nog klachten aanwezig. Dit wordt dan aangevuld met tabletten liothyroxine (T3). Sommige patiënten voelen zich dan beter. T3 en T4 moeten altijd tegelijkertijd worden gebruikt. Naar deze combinatie is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan.

Een ontsteking van de schildklier wordt meestal niet behandeld. Deze gaat in de meeste gevallen vanzelf over[6].

In sommige apotheken is ook dierlijk schildklierhormoon verkrijgbaar. Dit is geen supplement, maar wordt in sommige landen, zoals Amerika, al een tijd gebruikt in plaats van synthetische schildklierhormonen. Volgens sommige mensen werkt dit beter dan de tabletten, al zijn daar de meningen over verdeeld. Een nadeel is dat de kwaliteit kan wisselen en dat het in Nederland niet
goed verkrijgbaar is. Ook wordt het niet vergoed door de zorgverzekering. Verschillende apotheken in Nederland bereiden dit middel. Wel wordt het afgeraden door artsen.

Natuurlijke behandeling

In de meeste gevallen ligt de oorzaak van de hypothyreoïdie in de schildklier zelf. Hormoonklieren zijn zeer gevoelig voor de invloeden van emoties en toxines (gifstoffen). Het lymfesysteem loopt namelijk direct langs de bovenkant (de kop) van de schildklier, en laat daar zijn gifstoffen achter. Denk dan aan haarverf, zware metalen, voedsel, make-up en medicijnen. Het is dus van groot belang om de schildklier te ontlasten van deze schadelijke invloeden.

De schildklier en het keelchakra liggen met elkaar verbonden. Dit chakra vormt de verbinding tussen het hart en de hersenen, het emotionele en het rationele. Vooral het niet aangeven van de eigen grenzen en het gevoel hebben vast te zitten of onder druk te staan kan zorgen voor stoornissen van dit chakra.

Omdat de schildklier een hormoonklier is, is deze ook zeer gevoelig voor andere hormonen. Met name melatonine (het slaaphormoon) en cortisol (het stresshormoon) hebben een grote invloed op de schildklierhormonen. Ook insuline heeft effect op de schildklier. Het hele hormoonstelsel dient dus in balans te komen. In de medische literatuur is dit ook meerdere malen beschreven. Mensen met een te langzaam werkende schildklier hebben vaker een tekort aan vitamine B12, diabetes en andere auto-immuunziektes. Ook werkt de bijnier vaak onvoldoende. Dit heet het autoimmune polyglandular (‘meerdere klieren’) syndrome[6].

Omdat de meeste klachten niet specifiek zijn voor een schildklieraandoening, worden ziektes aan de schildklier vaak niet (op tijd) herkend door reguliere artsen. De klachten zijn te vaag en worden gezien als psychisch of als het gevolg van stress. Er zijn dus veel mensen die ongemerkt rondlopen met een te snelle of te langzame schildklierfunctie.

Supplementen en de omgeving

Een supplement dat specifiek voor de schildklier werkt is Thyrocare 2.0. Dit supplement bevat onder andere hypofyse-extracten, vitamine A, magnesium, kelp, jodium, selenium, rubidium en Ltyrosine, samen met verschillende probiotica, goede bacteriën. Mineralen zoals selenium en jodium werken gunstig bij de productie van genoeg schildklierhormoon in het lichaam zelf.
Thyrocare 2.0 is een supplement dat specifiek ontwikkeld is voor hypothyreoïdie.

Ook is de schildklier gevoelig voor elektrosmog. Het is dus belangrijk om de schildklier te ontstoren. Detox Balance kan hierbij helpen. Echter moet ook de omgeving gezond zijn, met een minimum aan elektron-magnetische invloeden. Verwijder elektronica uit de slaapkamer en zet apparaten volledig uit wanneer ze niet gebruikt worden: trek de stekker uit het stopcontact. Vermijd matrassen met metalen veren, draadloos internet en te veel elektronische apparaten in en rond het huis. Dit verkleint de invloed van elektromagnetische velden in en rond het huis, waardoor de belasting op het lichaam verkleind wordt.

Veel problemen met de schildklier worden veroorzaakt door een ophoping van toxines (gifstoffen) in het lichaam. Dit kan komen door sluimerende virussen, maar ook door het lymfesysteem, dat vlak langs de buitenkant van de schildklier loopt. Middelen als Detox Balance, Viri Balance en Elaps Balance kunnen dan goed werken, onder andere door het verwijderen van sluimerende
virussen en gifstoffen uit het lichaam. Deze supplementen werken ontgiftend en ondersteunend voor het lichaam.

Emoties en de schildklier gaan hand in hand. De schildklier ligt namelijk vlakbij het keelchakra. Het supplement Meridian Balance 7 is dan passend, speciaal ontwikkeld voor de keelchakra. Werk ook aan je emoties. Mensen met een storing in het kaalchakra hebben vaak moeite om nee te zeggen en hun grenzen aan te geven. Hieraan werken kan de klachten verlichten en het chakra ondersteunen. Stress Balance kan extra ondersteunend werken wanneer je veel last hebt van stress in het dagelijks leven. Let natuurlijk ook op je geestelijke gezondheid. Pak regelmatig rust en mediteer eens.

Ook vitamine B1 werkt goed bij schildklierproblemen. Vergeet dus zeker niet een B-complex of goede multivitamine in te nemen.

Voeding

Veel mensen met een te langzame schildklier zijn te zwaar, ook al eten ze niet te veel. Overgewicht kan een direct gevolg zijn van de ziekte. De verbranding staat immers op een ‘laag pitje’. Toch is het ook bij schildklierproblemen belangrijk om op je gewicht te letten, met gezonde voeding en bewegen. Zo beperk je de schade aan het lichaam en houd je jezelf gezond. Omdat mensen met
een te lage schildklierfunctie vaak niet veel honger hebben, is het belangrijk om te kiezen voor voedingsmiddelen met een hoge voedingswaarde en voldoende vitaminen en mineralen. Gebruik zo nodig een extra multivitamine, om eventuele tekorten aan te vullen.

Er zijn enkele voedingsmiddelen die je beter kunt “vermijden” bij een te langzame schildklierwerking. Voorbeelden daarvan zijn rauwkost, gierst, koolraap, cassave, pinda’s, uien, verzadigde vetten, alfalfa en taugé. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan onder andere het mineraal lithium, een stof die niet goed is voor een te langzame schildklierfunctie. Vermijd uiteraard ook koffie, roken en alcohol en beperk suiker-rijke voeding. Doe aan lichaamsbeweging, wanneer je lichaam dat toelaat. Let op dat je niet over je grenzen heen gaat.

Bij een te langzame schildklier is het goed om vers en gedroogd fruit en groenten te eten. Ook plantaardige olie, zeewier, vis-, schaal- en schelpdieren, sojaproducten, volkorenproducten en eiwitrijke voeding is goed. Drink genoeg water, bij voorkeur mineraalwater. Jodium zit onder andere in zeewierproducten, zoals sushi en kelp. Dit is gunstig bij een langzame schildklier.

In zeer zeldzame gevallen kan een tekort aan jodium een hypothyreoïdie of struma veroorzaken. Dit is echter zeer zeldzaam in Westerse landen. Ons keukenzout en brood bevat namelijk kunstmatig toegevoegd jodium, om tekorten te voorkomen. Bij een normaal dieet zal hier dus geen sprake van zijn.

BRONNEN

  1. https://www.schildklier.nl/hypothyreoidie
  2. https://www.schildklier.nl/hypothyreoidie/klachten-hypothyreoidie/hashimoto
  3. https://www.schildklier.nl/kind/aangeboren-schildklieraandoening/cht
  4. https://www.schildklier.nl/hypothyreoidie#vormen-van-hypothyreoide
  5. https://www.nhg.org/?tmp-no-mobile=1&q=node/1764#idm10612992
  6. https://umcg.net/schildklier/te-langzaam-werkende-schildklier/
  7. https://www.lumc.nl/patientenzorg/praktisch/patientenfolders/ziekte-van-Hashimoto
  8. https://erfelijkheid.nl/ziektes/congenitale-hypothyreoidie-ch