Migraine is een veelvoorkomende, chronische aandoening die aanvallen van ernstige, bonzende hoofdpijn veroorzaakt. Gemiddeld 10% van de Nederlandse bevolking heeft last van migraine. Verwacht wordt dat er zelfs nog meer zijn. Veel mensen met klachten laten zich niet diagnosticeren.

Inhoudsopgave

Migraine onderscheidt zich van andere vormen van hoofdpijn

Bij migraine komt de hoofdpijn voor in aanvallen en in een bepaald patroon (bijvoorbeeld aan een kant van het hoofd). Ook hebben veel mensen dan ook last van het zien van bijvoorbeeld flitsen (een aura), kunnen ze geen licht en geluid verdragen tijdens een aanval en hebben ze vaak last van misselijkheid en braken. Migraine is dus niet zomaar een hoofdpijn!

Bij migraine treedt er een ontregeling op van de serotoninehuishouding in de hersenen

Serotonine is een zogenaamde neurotransmitter: dit is een boodschapperstof die ervoor zorgt dat signalen goed doorgegeven kunnen worden in de hersenen. Deze ontregeling zorgt ervoor dat eiwitten naar buiten treden in de hersenen. Deze eiwitten zorgen ervoor dat de bloedvaten in de hersenen sterk worden verwijd, waardoor de zenuwen gestimuleerd worden en de pijn en het aura optreden. Ook raakt de vijfde hersenzenuw, de inervus trigeminus, ontregeld. Deze combinatie zorgt voor de sterke symptomen van migraine[2].

Symptomen

De symptomen zijn in de meeste gevallen wel duidelijk. De hoofdpijn treedt namelijk op in aanvallen. Een aanval houdt meestal enkele uren tot enkele dagen aan. Een migraine-aanval treedt in veel gevallen op in vier fases: de waarschuwingsfase, de aurafase, de hoofdpijnfase en de herstelfase[2].

Voor de aanval:

  • Dorst
  • Bleekheid
  • Gapen
  • Stemmingswisselingen, problemen met concentratie
  • Vermoeidheid
  • Stijve nek
  • Misselijkheid
  • Vocht vasthouden

Niet iedereen heeft de waarschuwingsfase. Dat geldt ook voor de volgende fase; het aura[3].

Tijdens de aurafase treedt er een aura op. Dit zijn visuele symptomen, zoals het zien van flitsen, schitteringen, een verminderd gezichtsvermogen en tintelingen in de armen en benen. Sommige patiënten hebben juist enkel een aura, en geen hoofdpijn.

In de hoofdpijnfase treedt uiteraard heftige, bonzende hoofdpijn op, bij de meeste mensen aaneen kant van het hoofd. Ook kun je last krijgen van:

  • Misselijkheid en overgeven
  • Overgevoeligheid voor licht en geluid
  • Het niet kunnen uitvoeren van lichamelijke inspanning: de pijn wordt dan erger

In de herstelfase verdwijnt de hoofdpijn en andere symptomen. Vaak wordt deze in gang gezet als je gaat slapen. Dan verdwijnt de aanval in de meeste gevallen. Wel kun je nog een tijdje vermoeid en minder geconcentreerd zijn[2].

Ook zijn er nog andere vormen. Oftalmoplegische migraine is een vorm waarbij je dubbel ziet: de oogspieren raken tijdelijk verlamd. Bij netvliesmigraine krijg je last van het zien van lichten en minder scherp zien. De hoofdpijn is voornamelijk te voelen in een oog[6]. Er zijn nog meer vormen van hoofdpijn, zoals clusterhoofdpijn of spanningshoofdpijn. Deze worden in dit artikel niet besproken, omdat het andere vormen van hoofdpijn zijn dan migraine.

Migraine voorspellen

Vaak is het mogelijk om een aanval te voorspellen, vooral als je vaker last hebt van migraine aanvallen. Het aura treedt namelijk vaak op voordat de hoofdpijn begint, en gaat dan ook weer weg als de hoofdpijn doorzet. Ook kun je voor een aanval last krijgen van stemmingswisselingen, het vasthouden van vocht en een sterke trek in zoetigheid. Spreken kan ook moeilijk worden en er kan een doof gevoel of tintelingen optreden aan een kant van het lichaam of gezicht. Sommige mensen hebben alleen een aura en hebben geen last van de hoofdpijn die normaal bij migraine hoort[1].

Risicofactoren

Migraine komt vaker voor bij vrouwen. Dat is logisch, migraine wordt sterk beïnvloed door de vrouwelijke hormonen. Veel vrouwen hebben enkel migraine-aanvallen voor of tijdens de menstruatie. Zwangerschap en de overgang hebben een gunstig effect: vaak stopt of vermindert het dan. Ook kan migraine beïnvloed worden door het gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil. Migraine komt echter ook bij mannen voor en hoeft dus ook niet altijd veroorzaakt te worden door hormonen.

De tips in dit artikel zijn in de eerste plaats geschreven voor gezonde volwassenen. Neem bij twijfel over je gezondheid altijd contact op met je huisarts.

Oorzaken en factoren

Waarschijnlijk wordt het mede veroorzaakt door genetische factoren (erfelijkheid) en hormonale schommelingen (vooral bij vrouwen). Op dit moment is er nog geen concrete oorzaak bekend. Wel weten we welke mechanismen in het lichaam migraine veroorzaken. Waarschijnlijk is er door de veranderingen in de hersenen bij een migraine-aanval, sprake van een
verlaagde drempel voor prikkels. Er is dus een overgevoeligheid voor bepaalde prikkels, wat ervoor kan zorgen dat een aanval wordt opgewekt[3].

Wat veroorzaakt een aanval?

Wel zijn er een aantal factoren die een aanval kunnen uitlokken[6].

  • Stress en andere sterke emoties. Vaak verdwijnt de migraine in de vakantie! Vermijd dus stress en andere sterke emoties, zoals angst en depressie. Stress is een veelvoorkomende trigger voor migraine.
  • Vermoeidheid kan migraine uitlokken. Zorg dus voor een goede nachtrust. Onregelmatig leven, bijvoorbeeld het draaien van nachtdiensten, kan ook zorgen voor aanvallen. Ook te lang slapen kan een aanval uitlokken.
  • Lichamelijke oorzaken en ongemakken, zoals kiespijn, bukken of buigen.
  • Omgevingsfactoren, bijvoorbeeld weersveranderingen, airconditioning, sterke geuren, koud of te warm weer.
  • Te weinig eten, te veel eten, een lage bloedsuiker of het eten van bepaalde voedingsmiddelen.
  • Een allergie, zoals hooikoorts.
  • Bij vrouwen kunnen hormonale veranderingen een aanval uitlokken. Menstruele migraine is dan ook een aparte vorm die enkel optreedt voor of tijdens de menstruatie[1]

Om te vinden wat bij jou precies migraine uitlokt, kun je een hoofdpijndagboek bijhouden[6].

Hoe wordt migraine vastgesteld?

Er zijn geen specifieke testen beschikbaar om migraine vast te stellen. De dokter luistert naar de klachten en stelt dan de diagnose. Migraine verloopt namelijk in een specifiek patroon. In zeldzame of ernstige gevallen word je doorgestuurd naar de neuroloog voor nader onderzoek, bijvoorbeeld voor het maken van een hersenscan of verder neurologisch onderzoek[2].

Om het verschil te zien tussen migraine en andere vormen van hoofdpijn, zoals spanningshoofdpijn, kan het helpen om een hoofdpijndagboek bij te houden, waarbij je bijhoudt welke klachten je hebt en hoe vaak deze optreden[1]. Je dokter kan dit ook vragen te doen. Het wordt namelijk snel verward met andere vormen van hoofdpijn, bijvoorbeeld spanningshoofdpijn of clusterhoofdpijn. Veel mensen met ernstigere vormen van migraine hebben daarnaast ook een andere vorm van hoofdpijn, vaak spanningshoofdpijn.

Chronische migraine

Er is dan sprake van minimaal 15 hoofdpijn-dagen per maand en minimaal acht dagen daarvan met migraine. Je hebt dus minimaal de helft van de maand hoofdpijn. Bij deze patiënten wordt vaak extra onderzoek gedaan om migraine zo te kunnen onderscheiden van andere vormen van hoofdpijn[4]. Er zijn specifieke medicijnen voor deze vormen van hoofdpijn.

De behandeling van migraine

Tegen migraine is geen behandeling beschikbaar: er is geen genezing mogelijk. Wel zijn er medicijnen en leefregels die het makkelijker kunnen maken om met de aandoening te leven. Bijvoorbeeld door de aanvallen te voorkomen of te bestrijden.
Houd je aan de volgende leefregels[1]:

  • Voel je een aanval opkomen? Ga dan naar huis en rust uit. Inspanning maakt de aanval alleen maar erger.
  • Rook niet, vooral bij een migraine met aura. Roken kan de kans op een beroerte (bloedstolsel in de hersenen) vergroten. Mensen met migraine met aura hebben een iets grotere kans op een beroerte. Roken verhoogt dit risico nog meer. Ook triggert roken vaak een aanval.
  • Ontspan genoeg. Stress is een trigger voor het krijgen van een aanval.
  • Slaap, eet en beweeg goed.
  • Vermijd roken, alcohol en cafeïne

Medicijnen

Er zijn verschillende soorten medicatie beschikbaar. De meeste medicatie is enkel voor gebruik tijdens een aanval. Pijnstillers worden het vaakst gebruikt tijdens een migraineaanval. Denk dan aan paracetamol, ibuprofen en naproxen. Deze zijn vrij verkrijgbaar bij de drogist, maar kennen wel bijwerkingen, zoals maagklachten. Ben dus voorzichtig met pijnstillers.

Er zijn ook specifieke middelen tegen migraine, de zogenaamde triptanen. Deze zijn verkrijgbaar als gewone tablet, smelttablet, injectie, zetpil of neusspray. Omdat veel mensen met migraine last hebben van overgeven, zijn er veel verschillende manieren van toediening beschikbaar.

Deze middelen helpen om de aanval te stoppen. Ze geven wel bijwerkingen, maar zijn erg effectief. Ze zijn dan ook enkel verkrijgbaar op recept. Ook kan de dokter medicijnen voorschrijven voor het verlichten van de misselijkheid die vaak gepaard gaat met migraineaanvallen. Ook deze medicatie is enkel op recept verkrijgbaar.

Heb je last van menstruele migraine? Begin dan twee tot drie dagen voor de menstruatie preventief met het gebruiken van medicatie. Overleg dit met de arts. Als je de pil slikt, kan het verstandig zijn om de stopweek over te slaan en direct met een nieuwe strip te beginnen, zodat je niet gaat menstrueren en zo een aanval voorkomt[1].

Wel hebben medicijnen tegen hoofdpijn, vooral de pijnstillers, een groot nadeel. Te veel gebruiken van pijnstillers kan namelijk leiden tot medicatie-afhankelijke hoofdpijn. Dit is hoofdpijn die veroorzaakt wordt door het gebruiken van pijnstillers. Je hebt dan iedere dag hoofdpijn, die erger wordt bij het stoppen met de medicijnen. Neem dus nooit meer pijnstillers dan nodig is. De
behandeling voor deze vorm van hoofdpijn is het stoppen met alle pijnmedicatie en het aanpassen van je levensstijl[7].

Preventie

Is er sprake van veel aanvallen per maand? Als je de helft van de maand hoofdpijn hebt, is er meestal sprake van chronische migraine. Dan kan er een preventieve behandeling worden gestart. Een bètablokker kan helpen om de aanvallen te verminderen. Dit zijn middelen die de bloeddruk verlagen. Hierdoor wordt de kans op een migraine-aanval verminderd. Deze middelen hebben
invloed op het hele lichaam en worden dus alleen voorgeschreven bij chronische gevallen. Ze mogen niet voorgeschreven worden bij bepaalde problemen met het hart of de longen[3].

Tegenwoordig is een nieuw medicijn op de markt. Het gaat om het middel Aimovig. Dit medicijn is enkel beschikbaar voor ernstige gevallen van migraine, waarbij andere preventieve medicatie niet werkt of niet mag worden ingenomen. Er zijn strenge regels voor vergoeding, omdat het middel extreem duur is[5].

Dit medicijn wordt een keer per vier weken toegediend met een injectie en voorkomt zo migraineaanvallen. Het is een relatief nieuw middel, en er is nog weinig bekend over bijwerkingen. Wel is uit onderzoek gebleken dat het duidelijk effectief is.

Bij verschillende vormen van migraine wordt ook wel eens botox toegediend ter voorkoming van nieuwe aanvallen. Botox is een spierverslapper die dan op diverse plekken in het gezicht en hoofd geïnjecteerd wordt. Vooral bij het ontwennen van medicatie en het voorkomen van aanvallen kan dit goed werken. Het ontspant namelijk de spieren. Verder is het nog niet duidelijk hoe medische botox precies werkt bij migraine. Wel is al wel duidelijk dat veel mensen er baat bij hebben: de prijzige behandeling wordt door veel privéklinieken aangeboden[8].

Natuurlijke behandeling

Bij de natuurlijke behandeling wordt er met name gekeken naar verstoringen in het lichaam, en hoe die behandeld kunnen worden. Ervaring kent dat met name de volgende storingen tot migraine klachten kunnen leiden:

  • Storing in de hypothalamus en hypofyse (hersenklieren)
  • Storing in de schildklier
  • Storing in de bijnier
  • Le en Ga storing
  • Storing in de darmflora, onder andere door ziekmakende bacteriën
  • Een tekort aan het mineraal magnesium en vitamine B2
  • Klachten van de nek en bovenste ruggenwervels
  • Elektrosmog: invloed van elektrische apparaten op het lichaam

Migraine oorzaak

Als er gekeken wordt naar de symptomen en het patroon, is het vaak al duidelijk dat het om migraine gaat. Wees niet bang: migraine is niet gevaarlijk en kan niet zorgen voor ernstige klachten. De levensstijl verbeteren kan vaak de klachten al verminderen.

Let vooral op de volgende zaken:

  • Slaap voldoende. Te weinig slaap kan zorgen voor hoofdpijnklachten. Let op: bij sommige mensen geldt dit ook voor te veel slaap! Let dus op dat je niet te lang slaapt. Acht uur slaap per nacht is voldoende voor een volwassene.
  • Heb je ernstige klachten? Neem dan (in overleg met een arts) preventief medicatie. Neem niet teveel pijnmedicatie. Dit kan ervoor zorgen dat je medicijn-afhankelijke hoofdpijn ontwikkelt. Je krijgt dan juist hoofdpijn door de medicijnen.
  • Ontspan de spieren. Migraine gaat vaak samen met spanningshoofdpijn. Laat de rug en nek masseren door een gespecialiseerd masseur of fysiotherapeut.
  • Ontspan voldoende. Las wat meer pauzes in en probeer niet te veel stress te hebben.
  • Vermijd roken, cafeïne en alcohol. Dit is voor de meeste mensen een trigger voor het ontwikkelen van migraine.
  • Zorg ervoor dat je in een goede houding zit.
  • Eet gezond en beweeg voldoende.

Omdat de behandeling van migraine in ernstige gevallen vaak geen zin heeft zonder de oorzaken te bestrijden, is het belangrijk dat dat eerst gebeurt. Dat kan onder meer met ondersteuning van supplementen. Zeker als de levensstijl al verbeterd is, maar de patiënt nog steeds last heeft van migraine-aanvallen, kunnen deze supplementen helpen.

  • Magnesium, vooral magnesiumcitraat, magnesiumsulfaat en magnesiumchloride. Van magnesium is het bekend dat het een gunstige invloed heeft op het zenuwstelsel.
  • Vitamine C (magnesiumascorbaat, C4 Balance). Deze vitamine is nodig bij veel processen in het lichaam, waaronder ook de hersenfunctie en de conditie van de bloedvaten.
  • L-tryptofaan (dit mag niet gebruikt worden in combinatie met bepaalde antidepressiva). Het is een aminozuur dat niet door het lichaam aangemaakt kan worden. Het zorgt voor ontspanning in het lichaam.
  • Cerebro-Mega: dit is onder meer fosfatidyl-choline, een stof die de bloedvetten vloeibaar houdt. Dit is goed voor de gezondheid van de vaten. Ook zorgt het ervoor dat de zenuwcellen gezond blijven.
  • Een vitamine B-complex, met name B2, B3 en B12. Vooral vitamine B12 is goed voor het zenuwstelsel. Combineer dit met foliumzuur (B11). Deze twee vitaminen werken nauw samen.
  • Omega-3 vetzuren, al dan niet in combinatie met vitamine E. Omega-3 vetzuren werken gunstig op de hersenen.

Ook zijn er verschillende kruiden die kunnen helpen bij het voorkomen en behandelen van migraine. Lavendel werkt sterk ontspannend en vermindert zo spanningshoofdpijn. Lavendel is beschikbaar in olie, maar ook in veel badproducten. Een warm bad met lavendel kan dus wonderen doen. Ook Sint-Janskruid wordt vaak gebruikt. Dit kruid helpt ter ontspanning en
vermindering van pijn. Wel moet je dit een tijdje gebruiken, voordat je resultaat ziet.

Voeding en migraine

Ook op het gebied van voeding kan vaak heel wat winst behaald worden. Eet gezond en gevarieerd en beweeg voldoende. Houd je daarnaast aan de volgende voedingsregels.

  • Vermijd koffie en alcohol
  • Vermijd basische voeding
  • Vermijd aminen, zoals chocolade
  • Eet voldoende vetzuren, bijvoorbeeld uit vette vis. Zo krijg je genoeg Omega-3 vetzuren binnen, op een natuurlijke manier.

Het is daarnaast bekend dat sommige voedingsmiddelen een aanval uit kunnen lokken. Denk dan bijvoorbeeld aan kaas, chocolade, cola, melkproducten of vlees. Heb je gevonden waar jij slecht op reageert? Vermijd dit voedingsmiddel dan.

Kortom, migraine is een zeer vervelende maar onschuldige aandoening. We weten nog niet wat het precies veroorzaakt. Wel lijkt het veroorzaakt te worden door de hormoonhuishouding, en is er een erfelijke component. Het komt dan ook voornamelijk voor bij vrouwen. Er is geen test voor migraine: de arts herkent het patroon en stelt zo de aandoening vast. Ook is er nog geen
behandeling die migraine kan genezen. Wel zijn er verschillende soorten pijnstillers en medicatie, die ingenomen dient te worden tijdens een aanval. Bij ernstige gevallen kunnen nieuwe aanvallen worden voorkomen met medicatie.

Natuurlijk kan migraine worden behandeld met het veranderen van de levensstijl en het gebruiken van supplementen en kruiden. Wat betreft voeding kun je kijken welk voedingsmiddel een aanval opwekt, en dit voedingsmiddel vermijden. Migraine heeft namelijk vele triggers, waarvan voeding er een is. Goede voeding en een gezonde levensstijl kunnen migraine vaak al verbeteren.

BRONNEN

  1. https://www.thuisarts.nl/hoofdpijn/ik-heb-migraine-vrouw
  2. https://www.neurologie.nl/publiek/patientenvoorlichting/migraine-hoofdpijn
  3. https://www.lumc.nl/org/hoofdpijn-onderzoek/informatie/migraine/
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24662044
  5. https://www.zorginstituutnederland.nl/werkagenda/zenuwstelsel/gvs-advieserenumab-aimovig-voor-de-behandeling-van-profylaxe-van-migraine
  6. https://www.mcl.nl/patient/specialismen-en-centra/neurologie/migraine
  7. https://www.neurologie.nl/publiek/patientenvoorlichting/hoofdpijn-medicatieafhankelijk
  8. https://www.lumc.nl/sub/5035/att/1304050132112055.pdf