Psoriasis is een chronische ziekte van de huid die veel voorkomt. In Nederland zijn er ongeveer 30.000 psoriasis-patiënten. Bij psoriasis komen er jeukende, rode, schilferende plekken op de huid. Het is niet besmettelijke, en ook niet gevaarlijk.

Normaal gesproken vernieuwt de gezonde huid zich geleidelijk. De oude, dode huidcellen laten zich los aan de buitenkant, en van binnenuit groeit de nieuwe opperhuid, de bovenste huidlaag, naar buiten. Dit proces verloopt langzaam, en de meeste mensen zien hier niets van: hooguit wat lichte schilfering bij koud weer, na het scheren of wanneer je gehydrateerd bent. Of na een scrub behandeling, wanneer je de dode huidcellen hebt weg geschuurd en de huid zacht is.

Bij psoriasis is er een storing in de groei van de huid. De aanmaak van nieuwe huidcellen verloopt, door een ontstekingsproces diep onder de huid, sneller dan normaal en het teveel gemaakte collageen (een eiwit dat van nature in de huid voorkomt) wordt niet afgestoten door de huid. Hierdoor krijgen mensen met psoriasis last van rode, jeukende schilferige plekken op de huid.
Deze plekken worden plaques genoemd.

De plekken kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar vaak zijn ze te zien rond de ellebogen, knieën, in de plooien van het lichaam en op de rug en de hoofdhuid. Er zijn verschillende vormen van psoriasis:

  • Psoriasis vulgaris (chronische psoriasis) is de meest voorkomende vorm: 90% van de patiënten heeft deze vorm. Bij deze vorm treden vooral plekken op rond de lange delen van de armen en benen, en dan vooral rondom de knieën en ellebogen.
  • Psoriasis guttata komt ook redelijk veel voor en kenmerkt zich door veel kleine plekjes over het hele lichaam.
  • Psoriasis inversa is een vorm van de ziekte waarbij de plekken vooral voorkomen in de plooien van het lichaam: liezen, ellebogen, knieholten, oksels en onder de borsten. Deze psoriasis is meestal niet schilferend.
  • Psoriasis capitis is een vorm van psoriasis op de hoofdhuid.
  • Psoriasis unguum kenmerkt zich met name door klachten van de nagels. Er komen putjes op de nagels of er vormt zich een eeltlaag onder de nagel en over de vingertoppen.
  • Artritis psoriatica is een zeldzame vorm waarbij ook klachten voorkomen van pijnlijke gewrichten (artritis).
  • Psoriasis pustulosis palmoplantaris/de ziekte van Andrews-Barber is een zeldzame vorm. Er vormen zich namelijk blaasjes op de handpalmen en voetzolen. Deze blaasjes vullen zich met pus.

Inhoudsopgave

Symptomen

  • Het meest voorkomende, kenmerkende symptoom zijn grote, rode, schilferende plekken met een strakke grens. Deze plekken zijn vaak symmetrisch verdeeld over het lichaam. De schilfers kunnen er zilverkleurig uit zien.
  • De plekken kunnen ook klein zijn en de schilfering hoeft niet per se aanwezig te zijn.
  • Nadat het psoriasis-gebied is genezen, kan er een donkere plek ontstaan (hyperpigmentatie). Dit trekt vaak weer weg[1].

Deze huidplekken kunnen zorgen voor de volgende klachten:

  • Jeuk
  • Branderig gevoel
  • Pijn
  • Zilverkleurige schilfering, die los kan laten

Het brengt vaak ook nog overige klachten met zich mee.

  • Afwijkingen aan de nagels: onder meer putjes, verkleuring en vlekken. Soms laat de nagel los van het nagelbed, of ontstaat er eelt rond of onder de nagel.
  • Gewrichtsklachten: pijn, stijfheid, zwelling en roodheid. Dit kan duiden op de aandoening artritispsoriatica.

Niet bij iedereen is het ernstig. Bij de meeste patiënten beperkt het zich tot een klein deel van het huidoppervlak. Helaas is het ook mogelijk dat de plekken zich gaan uitspreiden, en zo een groot deel van het lichaam in beslag nemen. Psoriasis uit zich vaak in perioden van veel en weinig klachten. Stress, een ongezonde levensstijl en bepaalde medicatie kunnen ervoor
zorgen dat het de kop op gaat steken.

Kenmerkend voor psoriasis is dat het verloopt in aanvallen. Patiënten kunnen zelfs een tijd helemaal klachtenvrij zijn, waarna de ziekte zich weer begint te uiten. Het is zelden zo dat iemand altijd last hebt van de ziekte.

Mensen met psoriasis zijn over het algemeen meer vatbaar voor andere auto-immuunziektes. Ook krijgen ze sneller diabetes, darmproblemen, infecties en hart- en vaatziekten.

Risicofactoren

Psoriasis kan op alle leeftijden voorkomen, maar komt vaak tot uiting na de puberteit. Kinderen van ouders met psoriasis hebben een grotere kans om zelf de ziekte ook te krijgen. Er zijn vormen van psoriasis waarbij roken niet gunstig is, of vormen die daar zelfs door veroorzaakt worden. Rokers lopen dus meer risico.

Het komt voor bij zowel mannen als vrouwen. Wel zien we de ziekte meer bij blanke, Europese mensen dan bij mensen met een donkere huidskleur[1]. Enkel de vorm psoriasis pustulosis palmoplantaris komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, en dan in het speciaal bij wat oudere (50+) vrouwen die roken.

Over het algemeen komt psoriasis vaker voor bij rokers en bij mensen die alcohol drinken.

De tips in dit artikel zijn in de eerste plaats geschreven voor gezonde volwassenen. Neem bij twijfel over je gezondheid altijd contact op met je huisarts.

Oorzaken van psoriasis

Bij psoriasis is er duidelijk sprake van een erfelijke component. Vaak zien we dat in families psoriasis bij meerdere familieleden voorkomt. Kinderen van een ouder met psoriasis hebben 10% kans om de ziekte zelf ook te krijgen. Dit loopt op tot 50% kans, wanneer beide ouders een vorm van psoriasis hebben.

Naast genetische factoren speelt ook de omgeving een rol. Het kan tot uiting komen na een verwonding of door medicatie. Bepaalde medicijnen kunnen ervoor zorgen dat een aanleg voor psoriasis tot uiting komt. Ook bacteriële infecties kunnen meespelen. Een infectie met een streptokok kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de vorm psoriasis guttata tot uiting komt[1].

Er is dus nog geen concrete oorzaak van psoriasis bekend. Het lijkt erop dat het ontstaan van psoriasis wordt beïnvloed door een genetische aanleg, in combinatie met zaken in de omgeving.

Op dit moment is er veel wetenschappelijk onderzoek gaande naar de processen in het lichaam die zorgen voor psoriasis. Naast dat er veel genen zijn gevonden die verantwoordelijk zijn voor psoriasis[4], zijn er ook stoffen en processen in het lichaam ontdekt die zorgen voor het tot uiting komen van de ziekte.

Het is namelijk niet alleen een huidziekte, maar ook een aandoening van het immuunsysteem (een auto-immuunziekte, het lichaam valt zijn eigen cellen aan). De ontstekingen die optreden in de onderste huidlaag zijn het gevolg van de eigen witte bloedcellen (T-cellen, macrofagen, monocyten), die de huidcellen aanvallen. Ook is uit onderzoek gebleken dat in de plaques bepaalde eiwitten uit het immuunsysteem (cytokinen) verhoogd voorkomen. Dat duidt op een reactie van het afweersysteem.

De ontsteking die hierdoor optreedt in de huid leidt tot een verdikking van de huid en het optreden van de klassieke symptomen van psoriasis, de plaques en schilfering[5].

Psoriasis vaststellen

Vermoed je dat je psoriasis hebt? Dan is het belangrijk om dit door een arts vast te laten stellen. Veel infecties en (huid)aandoeningen lijken op psoriasis, maar zijn het niet. Een arts kan vaststellen of jij last hebt van psoriasis, of dat er sprake is van iets anders. Dat is natuurlijk belangrijk voor de behandeling van je probleem.

Psoriasis diagnose

De huisarts of dermatoloog zal psoriasis meestal vaststellen. Door simpel naar de plekken te kijken en het patroon van de plekken, kan de dokter al veel zien. Soms gebruikt de dokter een spatel om over een van plekken heen te krabben. Wanneer de plek wit wordt, is dat een duidelijk teken van psoriasis. De arts kan een kweek afnemen wanneer er signalen zijn van een infectie. Er is geen biopsie (het wegnemen van een weefselmonster) nodig voor het vaststellen van deze aandoening[1]. De diagnose psoriasis kan dus relatief makkelijk gesteld worden.

Reguliere behandeling van psoriasis

Het is in de meeste gevallen niet te genezen, hoewel sommige vormen (psoriasis guttata) bij kinderen soms vanzelf verdwijnen. Wel kan de dokter therapie en medicijnen voorschrijven die de klachten kunnen verminderen.

Lokale therapie

Zalven en lotions kunnen de symptomen verlichten. Zalf met corticosteroïden (hormoonzalf) verlicht de jeuk. Producten met salicylzuur exfolieren de huid. Dat wil zeggen dat ze het afscheiden van de dode huidcellen versnellen. Ook vitamine D-analogen worden wel eens toegepast. Ook dit zijn speciale zalven die goed werken tegen psoriasis. De werkzame stof in
deze zalven is afgeleid van Vitamine D.

Bij psoriasis van de hoofdhuid wordt vaak een koolteershampoo voorgeschreven. Ook voor de huid zijn er zalven met koolteer. Deze worden niet vaak voorgeschreven: ze verkleuren kleding en ruiken vies. Bovendien zijn de alternatieven beter werkzaam.

Lichttherapie

Lichttherapie is vaak gunstig. Het gaat dan vooral om UVA en UVB-licht, het licht van de zon. De meeste patiënten hebben genoeg aan alleen het UVB-licht. Om verbranding en zonneschade te voorkomen, moet lichttherapie langzaam opgebouwd worden. Wel heeft een groot deel van de patiënten baat bij lichttherapie[3].

Lichttherapie is pijnloos en geeft slechts milde bijwerkingen, zoals jeuk en roodheid. Wel is het belangrijk de huid goed te controleren op plekjes. UV-licht vergroot namelijk de kans op huidkanker. In verband met bijwerkingen en de schadelijkheid voor de huid is lichttherapie altijd een tijdelijke behandeling. Gemiddeld duurt een behandeling met lichttherapie 12 weken.

Ook is er een lichttherapie-behandeling in combinatie met bepaalde medicatie beschikbaar. Dit heet een PUVA-behandeling. Je krijgt voor de behandeling een capsule met daarin psoralenen. Dit zijn stoffen die zich onder invloed van UV-licht binden aan huidcellen. Hierdoor wordt de groei van de huidcellen geremd.

Psoriasis medicatie

Medicatie

Bij ernstige gevallen, bijvoorbeeld psoriasis arthropathica of psoriasis over een groot deel van het lichaam, kan een specialist medicatie voorschrijven. Dat gaat dan om zware medicatie. Een van de voorgeschreven middelen is methotrexaat, een middel dat onder meer bij kanker gebruikt wordt. Ook cyclosporine wordt vaak gebruikt om ervoor te zorgen dat de psoriasis tot rust komt. Ook dit is een zwaar middel, dat bij veel andere aandoeningen ingezet wordt.

Bij ernstige gevallen worden biologicals gebruikt, nieuwe geneesmiddelen die bestaan uit dierlijke of menselijke eiwitten. Het gaat dan om de TNF-alfa-remmers. Dit zijn medicijnen die een deel van het afweersysteem blokkeren, waardoor er geen ontstekingsreacties optreden in de huid. Psoriasis is namelijk een ziekte waarbij het eigen immuunsysteem betrokken is. Deze medicijnen zijn duur en kenen bijwerkingen. Infliximab (Remicade), Adalimumab (Humira) en etanercept (Enbrel) worden gebruikt bij ernstige vormen van artritis psoriatica en psoriasi[2].

Voor de gewrichtspijn en ontstekingen bij artritis psoriatica worden pijnstillers voorgeschreven, zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac.

Natuurlijke behandeling van psoriasis

In de traditionele natuurlijke geneeskunde zien we vaak dat psoriasis niet alleen door lichamelijke stoornissen veroorzaakt wordt. Vaak zijn er meerdere verstorende processen in het lichaam gaande, die opgelost dienen te worden. Onverwerkte emoties, stress, ziekmakende schimmels en bacteriën en gifstoffen kunnen allemaal meewerken aan het ontstaan van psoriasis.

Het is dus zaak om deze storingen in het lichaam op te lossen. Dat kan met energetische geneeswijzen als IDT en acupunctuur, maar zelf kun je ook al een hoop doen.

Leefwijze

Psoriasis kan sterk beïnvloed worden door factoren van buitenaf. Het is dus belangrijk om een gezond leven te leiden, te bewegen en stress zoveel mogelijk te vermijden. Vooral stress kan nieuwe klachten al vlug uitlokken. Let op de volgende zaken:

  • Vermijd stress. Dit is de nummer een veroorzaker van een nieuwe psoriasis-uitbraak.
  • Houd de huid gehydrateerd met een vette crème zonder parfum, bijvoorbeeld vaseline of cetomacrogolzalf. Dit kun je via de dokter krijgen.
  • Probeer niet te krabben.
  • Gebruik zo min mogelijk zeep of gebruik een zeer milde zeep. Houd de huid wel schoon, om infecties te vermijden.
  • Vermijd crèmes en huidproducten met parfum en alcohol. Deze drogen de huid uit.
  • Douche niet te heet.
  • Probeer beschadiging van de huid zoveel mogelijk te vermijden. Dit kan een nieuwe aanval uitlokken.
  • Zonlicht kan de klachten verminderen, maar pas op voor verbranden. Smeer je goed in.
  • Genezen psoriasis-plekken kunnen donker van kleur zijn. Vermijd zonlicht op die plekken, dat verergert de hyperpigmentatie. Ga niet onder de zonnebank en smeer de plekken goed in met sunblock op zonnige dagen.
  • Rook en drink niet. Alcohol draagt bij aan het ontstaan van psoriasis.
Voeding

Ook gezond eten is belangrijk bij psoriasis. Let goed op je dieet. Er is bij psoriasis sprake van een ontstekingsreactie in het lichaam. Het is belangrijk om voedingsmiddelen die deze reactie kunnen verergeren, te vermijden. Dit wordt ook wel een anti-ontstekingsdieet of anti-inflammatory diet genoemd.

Vermijd binnen dit dieet:

  • (Rood) vlees
  • Melkproducten, zoals melk, yoghurt, kwark, kaas, room, ijs, margarine)
  • Snelle koolhydraten, zoals suiker in de koffie of thee, wit brood, frisdrank, junkfood, snoep, taart en desserts
  • Junkfood
  • Kant-en-klaar eten, ‘pakjes en zakjes’
  • Veel conserveringsmiddelen en andere kunstmatige toevoegingen. Psoriasis is gevoelig voor toxines van buitenaf.

De volgende producten zijn gezond binnen dit dieet:

  • Vervang vlees met kip, kalkoen, vis, soja, bonen of linzen. Eet regelmatig vette vis.
  • Eet vers fruit en groenten met veel anti-oxidanten: bessen, kersen, appels, avocado’s, zoete aardappels, bonen, boerenkool, spinazie en broccoli zijn allemaal goede keuzes
  • Gezonde snacks zijn noten, zaden en pure chocolade (minimaal 70% cacao)
  • Eet bruin brood, bruine rijst en bruine pasta. Ook havermout en quinoa zijn gezonde bronnen van granen.
  • De kruiden gember, knoflook en kurkuma kunnen ontstekingsreacties in het lichaam verminderen.
  • Bak je voedsel in olijfolie of avocado-olie, i.p.v margarine of bakboter

Er zijn ook andere diëten die kunnen helpen. Sommige mensen met psoriasis zijn namelijk overgevoelig voor gluten. Een glutenvrij dieet volgen kan dus ook een oplossing zijn[6]. Ook regelmatig vasten en vegetarisch eten zijn diëten die goed kunnen werken[7].

Let ook op medicijngebruik. Sommige medicatie kan de psoriasis uitlokken. Psoriasis is namelijk zeer gevoelig voor toxines (gifstoffen) uit de omgeving. Het gaat dan vooral om geneesmiddelen tegen hartaandoeningen (beta-blokkers), epilepsie en lithium, een medicijn tegen bipolaire stoornis. Overleg altijd met je arts als je overweegt met deze medicatie te stoppen.

Supplementen

Supplementen kunnen nuttig zijn om het lichaam weer in balans te krijgen en eventuele problemen op te lossen. Visolie is een waardevol supplement voor de huid, zeker wanneer je het gebruikt met anti-oxidanten. Visvetzuren (EPA en DHA) zijn wetenschappelijk effectief tegen psoriasis. Wanneer je deze vetzuren niet genoeg in je voeding terugvindt, kan het helpen om
visolie-capsules te slikken.

Psoriasis is erg gevoelig voor gifstoffen, buiten en binnen het lichaam. De supplementen Detox Balance en Coloncare 2.0 kunnen helpen eventuele gifstoffen uit de darmen te halen en het lichaam te ondersteunen.

Stress is een van de veroorzakers van een nieuwe psoriasis-aanval. Het is dus belangrijk om stress tot een minimum te beperken. Wanneer rust en meditatie niet helpt, of je maakt een moeilijke periode door, kan Emotio Balance helpen om je lichaam tot rust te laten komen. Ook het kruid valeriaan werkt goed bij stress en slapeloosheid. Kamille werkt mild tegen onrust en stress.

Vitaminen die goed kunnen werken bij psoriasis zijn vitamine C, vitamine E, zink en foliumzuur. Vitamine C is namelijk een anti-oxidant. Het voorkomt dus verdere schade aan het lichaam. Dat geldt ook voor vitamine E. Zink is een mineraal dat vaak in lage concentraties wordt aangetroffen in het bloed van mensen met psoriasis. Genoeg zink innemen is dus nodig om gezond te blijven.

Foliumzuur kan het beste genomen worden in combinatie met vitamine B12. Naar deze combinatie supplementen wordt onderzoek gedaan, met goede resultaten[8].

Voor mensen met psoriasis is het dus aan te raden een goede multi vitamine te slikken, die genoeg foliumzuur, zink en vitamine C, E en B12 bevat.

Overleg altijd met je behandelend arts wanneer je medicatie gebruikt, en supplementen wil gebruiken. Sommige supplementen gaan niet samen met medicatie.

Natuurlijke middelen

Er zijn verschillende natuurlijke middelen beschikbaar tegen psoriasis en andere huidaandoeningen. Grahams komt uit Australië en wordt wereldwijd gebruikt als natuurlijke huidverzorging voor verschillende huidproblemen.

Kartalin is een 100% natuurlijke zalf tegen psoriasis en eczeem en is volledig op natuurlijke basis gemaakt, zonder kunstmatige toevoegingen.
Er worden veel medische reizen georganiseerd voor patiënten met psoriasis. Badderen in het zoute water van de Dode Zee zou wonderen doen voor de ziekte. Een bad nemen met een flinke hoeveelheid dode-zeezout is gelukkig iets wat je makkelijk zelf thuis kunt doen.

BRONNEN

  1. NHG standaard psoriasis https://m.nhg.org/node/1761?tmp-no-mobile=1
  2. Farmacotherapeutisch Kompas https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/psoriasis
  3. Richtlijn lichttherapie https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/psoriasis/lichttherapie_bij_psoriasis.html
  4. https://www.nature.com/articles/nrdp201682>4</a>
  5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29387591>5</a>
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8286249>6</a>
  7. http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2133.2005.06781.x>7</a>
  8. https://www.oatext.com/cases-of-psoriasis-improved-by-lowering-homocysteineusing-4-7-mg-folic-acid-vitamins-b6-and-b12-previously-worsened-using-1-2-mg-daily-folicacid-b6-and-b12-folic-acid.php>8</a>